MEHMET DERE

Açılış: 29 Ağustos Cumartesi, 16:00 -18:00
Sergi tarihi: 29 Ağustos-27 Eylül 2015
Sergi, Cumartesi günleri 12:00 -18:00; Bienal haftası Perşembe, Cuma, Cumartesi günleri açıktır.
İMÇ 5. Blok No: 5533, Unkapanı-İstanbul

Proto5533 genç sanatçı ve küratör projelerinin ilk sergisini sanatçı Mehmet Dere’yle İlhan Ozan’ın küratörlüğünde sunar. Payback adlı sergi, Mehmet Dere’nin 1960’larda inşa edilmiş ve modern Türkiye mimarisinin başlıca örneklerinden olan İstanbul Manifaturacılar Çarşısı’nın (İMÇ) sosyal ve ekonomik önemi etrafında mekâna özgü ürettiği iki heykele yer verir.

Mehmet Dere’nin İsimsiz I (2015) adlı işi, Günaydın gazetesinin 1960’ların sonu ve 1970’lerin başında verdiği ‘pay kuponu’nun büyütülerek yeniden üretimidir. ‘Pay kuponu’nun verildiği yıllar, kapitalist tüketimi teşvik eden yeni yapıların ulusal kalkınma planlarıyla kesiştiği bir döneme denk gelir. İş bu bağlamda, kent hayatının gereksinimlerine atfen biriktirme ve modern ev aletleri alarak yeni tüketim alışkanlıkları edinme üzerinden modern bir yaşam tarzının gelişimini değerlendirir. Dere, bir süre paranın muadili bir değişim aracı olarak da kullanılan ‘pay kuponu’nu yeniden düzenleyerek, söz konusu ‘modern ütopya’ ve dönemin kentsel dönüşüm, işsizlik ile sosyal çatışmaları dahilinde kent hayatının gerçekleri arasındaki gerilime değinir. İsimsiz I, sergi alanına atılmış bir para gibi görünen yerleştirmesiyle 5533’ün mekânının tarihsel dönüşümüne dikkat çekerken, dönemin ekonomi politikalarının hedeflediği refahın aksine, modernleşme ile kentleşmenin öngörülmeyen sonuçlarına da işaret eder.

Sergi mekânının dışına yerleştirilen İsimsiz II (2015) ise, bu kez başka bir nesnenin, ‘Fırdöndü’nün büyütülerek yeniden üretimdir. Oyun zarına benzeyen bu nesne, Türkiye’de 1960’lardan itibaren popüler olur. Altı yüzünden her biri ayrı bir komut içerir: ‘Bir koy’, ‘İki al’, ‘Bir al’, ‘İki koy’, ‘Birer koyunuz’, ‘Hepsini al’. Sözcük, Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde ‘Topaç gibi çevrilerek oynanan, tunçtan, altı köşeli bir kumar aracı’ şeklinde tanımlanır. Bu bağlamla ilişkisi, Dere’nin alma ve verme referanslarının yanı sıra, bir oyunda elin öngörülemezliği üzerinden kurulur. ‘Fırdöndü’ bir nesne olarak aynı zamanda sanatçının, mali kaygıların sosyal etkilerine yönelik ilgisini yansıtır. Sanatçı bu işi, söz konusu dönemin temel yapı malzemesi olan çimentodan üreterek hem ulusal ideallerin inşasına hem de kentleşmenin gereği olarak görülen yapılaşmaya atıfta bulunur.

Mehmet Dere’nin pratiği günümüz Türkiye’sinde kültürel ve toplumsal olarak kaybolmakta olana odaklanır. Sanatçı, sergide iki buluntu nesneden yola çıkarak İMÇ’nin tarihsel önemi ve bu önemini yitirdiği bugünkü duruma dair ortaklıklar üzerinden, bu nesnelerin sosyokültürel ve ekonomik göstergelerinin izini sürer.

1979 yılında doğan Mehmet Dere Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü’nden mezun oldu (2004). İzmir merkezli güncel sanat mekânı 49A’nın kurucusu ve K2 Güncel Sanat Merkezi’nin üyesi olan Dere, ‘27. Akbank Günümüz Sanatçıları Sergisi’nde özel ödülü aldı. Rampa Galeri’deki kişisel sergisinin (2011) yanı sıra, katıldığı karma sergileri arasında: ‘Fikirler Suça Dönüşünce’, Tütün Deposu, İstanbul (2010); ‘Sessizlik-Fırtına, Port İzmir 2. Uluslararası Çağdaş Sanat Trienali’, İzmir (2010); ‘I am Here, The Time is Now’, Rotterdam (2008); ‘10. İstanbul Bienali Özel Projeler’, Santralistanbul (2007) bulunur.

Ilhan Ozan 1987 yılında doğan küratör, araştırmacı ve yazar. Lisansını Marmara Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde (2009), yüksek lisansını İstanbul Bilgi Üniversitesi Felsefe ve Toplumsal Düşünce Yüksek Lisans Programı’nda (2012) tamamladı. Sanatçı merkezli online yayın m-est.org’un düzenli katkıcılarından olan Ozan, SALT Araştırma ve Programlar’da çalışıyor.

Proto5533 İstanbul ve yurt dışından sanat profesyonellerinin rehberliğinde genç sanatçı ve küratörlerin düzenlediği sergiler sunar. Etkin bir kuşağı bir araya getirip, anlamlı gelişimi için gerekli ilişki ve araçları sağlayan Proto5533, farklı yerlerde mekâna duyarlı sergiler düzenleyen Protocinema (protocinema.org) ve sanatçılar tarafından yürütülen 5533’ün (imc5533.blogspot.com.tr) işbirliğiyle gerçekleşmektedir. Seçilen Küratörler: Naz Çuğuoğlu, Kevser Güler, Mehmet Kahraman, Ghaith Mofeed, Nicole O’Rourke, İlhan Ozan, Ulya Şoley. Danışman Küratörler: Çelenk Bafra, Küratör, İstanbul Modern, İstanbul; Anne Ellegood, Uzman Küratör, Hammer Museum, Los Angeles; Övül Durmuşoğlu, Bağımsız Küratör Berlin/İstanbul; Anthony Huberman, Baş Küratör, Wattis İCA, San Francisco; November Paynter, Araştırma ve Programlar Genel Müdürü, SALT; Mari Spirito, Direktör, Protocinema, İstanbul/New York; François Quintin, Direktör, Fondation d'entreprise Galeries Lafayette, Paris.

PRESS

---